مرمت و احیای بناهای تاریخی رشته ای است که متخصصان آن به بازسازی و نوسازی ساختمان‌ها و ابنیه‌ی تاریخی از لحاظ فیزیکی و همچنین احیا و باز زنده سازی مناطق تاریخی و ارزشمند و حفظ این میراث فرهنگی می‌پردازند.

معماران و مهندسین که این امر بسیار فنی، فرهنگی و هنری را به عهده دارند باید علاوه بر اشراف و تسلط لازم بر ابعاد تخصصی و مفاهیم امروزی حرفه‌ی خود، نظری هوشیارانه و عالمانه‌ به گذشته داشته باشند.

فارغ‌التحصیلان مرمت و احیای بناهای تاریخی در واقع مهندسین معماری امروزین هستند که فرا گرفته‌اند چگونه "امروز" را با بهره‌گیری از تجربیات "گذشته" برای "آینده" بسازند. افرادی که می‌توانند پلی بین معماری گذشته و آینده ایجاد کنند. این دسته از متخصصان تاریخ را خوب می‌شناسند و می‌توانند آثار تاریخی را تجزیه و تحلیل کرده و بخوانند و مفاهیم و ارزش‌های آن را استخراج و هوشیارانه به کار گیرند و با بیانی امروزی به جامعه معرفی نمایند.

کار در این رشته به 2 دسته تقسیم می‌شود پروژه‌ای و پژوهشی. پروژ‌ه‌ای در واقع همان کار گروهی مرمت آثار باستانی با زمانی طولانی است که اصولا در فضای آزاد و تحت شرایط  آب و هوایی متفاوت انجام می‌شود و پژوهشی به تحقیق و بررسی در زمینه مرمت گفته می‌شود و اصولا به عنوان کاری با درآمد ثابت روی آن حساب باز نمی‌کنند. راه بعدی البته تدریس به عنوان استاد این رشته در دانشگاه است.

 فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود با اطلاعات و دانش عمومی، نظری و تحقیقات از یک طرف و کار عملی از طرف دیگر هزاران بنای تاریخی را که در اختیار واحدهای دولتی از قبیل سازمان میراث فرهنگی کشور و سایر وزارتخانه‌ها و ارگانهای دولتی و بخش خصوصی قرار دارد، مورد مرمت و بازسازی قرار دهند و ضمن نگهداری و مرمت بناهای تاریخی، نسل جوان را برای عبرت آموزی از آثار گذشتگان یاری نمایند. 

دروس پايه :

انسان، طبیعت،معماری، هندسه (پرسپکتیو)، ریاضیات، ترکیب، کارگاه عکاسی پایه، نقشه‌برداری.

دروس اصلي :

ایستایی، شناخت مواد و مصالح، عناصر و جزئیات ساختمان، طراحی معماری، آشنایی با هنر و تمدن اسلامی، آشنایی با بافت‌ها و محوطه‌های دوره اسلامی ایران، آشنایی با هنر و تمدن فرهنگ‌های همجوار، مدیریت امور ساختمان (تشکیلات دفتری و کارگاهی) کامپیوتر و معماری،‌ آشنایی با معماری جهان، تنظیم شرایط محیطی، آسیب‌شناسی، آشنایی با باستان‌شناسی، آشنایی با مرمت تزئینات وابسته به معماری .

دروس تخصصي :

مبانی نظری مرمت و احیای ابنیه و بافت‌ها، مطالعه و شناخت بناهای تاریخی ایران پیش از اسلام، مطالعه و شناخت بناهای تاریخی ایران اسلامی،‌ قوانین و تشکیلات مرمت، شناخت‌ سازه‌های سنتی بناهای تاریخی، طرح مرمت و احیای بنا، طرح مرمت و احیای بافت‌های تاریخی، طرح مرمت و احیای محوطه‌های باستان‌شناسی، کارآموزی حفاظت و مرمت، فتوگرامتری،‌ پروژه نهایی.

محیط حرفه ای:

این فارغ التحصیلان خواهند توانست در برنامه‌ریزی برای مرمت بناهای تاریخی کشور و تعیین اولویت‌های ضروری با هماهنگی مسئولین و دستگاههای ذیربط مشارکت نمایند و حسب ضرورت در مورد کارهای اجرایی مرمت نیز سهیم باشند.

ضرورت این حرفه :

ایران کشوری باستانی است که در هر گوشه و کنارآن بناهای فراوانی وجود دارد که  نشان این قدمت را بر پیشانی خود را دارند و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در حفظ و احیای بناها و در نهایت جذب توریست نقش موثری دارند؛ بهتر است برای شعله‌ور نگاه داشتن آتش اشتیاق این عزیزان به اقدامات جدی‌تری دست زد.

از زبان استاد حمید گذریان بشنویم:

برخی از اساتید رشته مرمت و احیای بناهای تاریخی: