رشته ادبیات نمایشی
ادبیات نمایشی گونهای از ادبیات است که برای اجرا در صحنه تئاتر یا مکانهای دیگر تنظیم و نوشته شده باشد و نمایشنامه، فیلمنامه و تعزیهنامه و امثال اینها را در بر میگیرد.
رشته ادبیات نمایشی ضمن پرداختن به سنتها و تاریخ ادبیات نمایشی در ایران و جهان، به اصول و فنون و شیوههای نگارش متون دراماتیک هم میپردازد. ادبیات نمایشی واسطه ادبیات و صحنه نمایش است و رویکردی ادبی – نمایشی دارد. با توجه به ادبیات غنی فارسی، رشته ادبیات نمایشی میتواند رشد بسیار خوبی در کشور ما داشته باشد.
هدف رشته ادبیات نمایشی تربیت متخصصانی است که توانایی نگارش انواع متون نمایشی در حوزه فرهنگ پارسی را داشته و در حوزه نقد و بررسی و پژوهش نیز توانمند باشند.
دانشجوی این رشته باید قلم خوبی داشته باشد و اطلاعات دقیقی در مورد اقتصاد، روانشناسی، جامعهشناسی، فرهنگ و ادبیات ایران و جهان داشته باشد. همچنین صبور و باحوصله باشد، چون نوشتن یک نمایشنامه روزها و حتی ماهها به طول میانجامد.
درباره رشته
تئاتری که روی صحنه اجرا میشود، فیلمی که بر پرده ی سینما به نمایش در میآید، سریالی که از طریق قاب تلویزیون یا صفحهی کامپیوتر دیده میشود ، همهی اینها در یک نقطه با هم اشتراک دارند: متن نمایشی! اگر متنی نمایشی در هر شکل آن وجود نداشته باشد، خبری از تصویر هم نخواهد بود! پشت سر هر اثری که به نمایش در میآید حتما ذهنی خلاق وجود داشته که ایده و اندیشههایش را در قالب صحنه و شخصیت و دیالوگ و غیره عرضه کرده است. فراموش نکنیم: نویسنده مغز متفکر هر اثر تصویری اعم از داستانی و غیر داستانی است!
ادبیات نمایشی یا ادبیات دراماتیک به طور کلی به آن دسته از متون ادبی گفته میشود که برای اجرا به صورت تئاتر صحنهای، نمایش عروسکی، سینما، تلویزیون و رسانههای ارتباط جمعی نوشته شده باشند. در واقع هر آنچه که به عنوان فیلمنامه، نمایشنامه، متن اجرایی یا هر گونه ی دیگری در اختیار کارگردانان و اجراگران قرار میگیرد به عنوان ادبیات نمایشی طبقه بندی میشود.
رشتهی دانشگاهی ادبیات نمایشی به این ترتیب نوعی آموزش بینارشتهای است که ادبیات را به تئاتر، سینما و تلویزیون پیوند میزند. رشتهی ادبیات نمایشی نقطهی پیوند فلسفه، ادبیات، فرهنگ، تاریخ، تئاتر و رسانه است. کسانی که در این رشته تحصیل میکنند عملا بدل به کارشناسانی چند بعدی خواهند شد که از یک سو به فرهنگ و تاریخ ایران تسلط دارند، از سوی دیگر تاریخ تئاتر و ادبیات جهان را به خوبی میشناسند و در عین حال تئاتر، سینما و قاب تصویر را به درستی درک میکنند. متخصصانی که علی رغم آشنایی با طیف وسیعی از دانش ادبی و اجرایی در یک نقطه همگی مشترک خواهند بود.
زمینه های مهارتی
نگارش یک متن نمایشی برای کسانی که در این رشته تحصیل میکنند یک نیاز طبیعی است، نیاز به بیان آنچه در ذهن میگذرد، نیاز به انتقال ایدهها و اندیشهها از طریق یک متن نمایشی! هرچند بدل شدن به یک نویسندهی تمام وقت تا حد زیادی به استعداد شخصی وابسته است اما تحصیل در رشته ادبیات نمایشی برای کسانی که عاشق ادبیات و نمایش به صورت همزمان باشند امکان بدل شدن به کارشناسان مسلط به فرایند نوشتن را فراهم میکند.
زمینه های شغلی
فارغالتحصیلان این رشته فرصتهای شغلی متعددی را در تمام هنرهای اجرایی پیش روی خود خواهند داشت. یک فارغالتحصیل ادبیات نمایشی میتواند به عنوان نمایشنامهنویس، فیلمنامهنویس، نمایشنامهنویس رادیویی و نویسندهی پادکست در عرصههای خصوصی یا دولتی به فعالیت بپردازند. در کنار اینها کارشناس ادبیات نمایشی میتواند به عنوان دراماتورژ، سردبیر، کارشناس متن و حتی مشاور یا کپی رایتر تبلیغات و تولید محتوا نیز به فعالیت بپردازد. امروزه تهیهکنندگان صدا و سیما و سینما بیش از هر چیزی به دنبال متنهای نمایشی قوی و قابل اجرا هستند که این خود بیانگر فرصتهای شغلی دانشآموختگان این رشته است. دانشجوها و فارغالتحصیلان این رشته میتوانند به عنوان فیلمنامهنویس، پژوهشگر، نویسنده و سردبیر روزنامهها فعالیت داشته باشند.
اساتید رشته
دروس رشته
برخی از دروس تخصصی
نویسندگی، داستاننویسی، فیلمنامهنویسی، بررسی متون فارسی، تحلیل نمایشنامه، دیدن و تحلیل نمایش، ادبیات نمایشـی در شرق، تاریخ ادبیات ایران و جهان، تاریخ فلسفهی غرب و شرق، تاریخ ادبـیات نمایشی در آمریکا، نمایشنامهنویسی برای رادیو، نمایشنامهنویسی برای تلویزیون، ادبیات نمایشی کلاسیک در اروپا، اصول و فنون نمایشنامهنویسی