رشته مهندسی عمران
به طراحی سازه ها ( ساختمان، پل، برج، سد، جاده، اتوبان)، محاسبه، نظارت و اجرای آن ها مهندسی عمران می‌گویند.
مهندسی عمران از جمله رشته هایی است که بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران کشور است. یعنی هرچیزی که به آبادی یک کشور باز می‌گردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل های مخابرات، ساختمان‌های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش و نیروگاه های برق در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد.
یک مهندس عمران باید بسیار اجتماعی و دارای توان ایجاد ارتباط با سایرین باشد. چون رشته مهندسی عمران یک رشته گروهی است. یعنی متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه کارگران، تکنسین ها و مهندسان رشته های دیگر سروکار دارد و باید با همه این افراد ارتباط خوبی برقرار کند تا بتواند شاهد پیشرفت و موفقیت کارش باشد.
رشته مهندسی عمران دارای دو بعد اجرایی و نظری و آزمایشگاهی است. در این میان عده ای از مهندسین جذب کارهای اجرایی می شوند که در این صورت باید آمادگی کار در کارگاه های داخل و خارج شهر را داشته باشند یعنی برای برنامه ریزی و سروکار داشتن با اقشار مختلف مردم آماده باشند و عده‌ای نیز جذب بعد نظری و آزمایشگاهی مهندسی می شوند که این عده نیز باید آمادگی کارهای محاسباتی، دفتری و آزمایشگاهی را داشته باشند. کارهایی که به ریاضیات قوی و صبر و حوصله بسیار نیاز دارد.
درباره رشته
کمتر جایی از یک جامعه و کمتر محلی از یک منطقه است که فعالیت‌های عمرانی به عنوان اولین و اساسی‌ترین نیازهای آن طرح نشود. حتی تمام فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی و … نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم به این رشته وابسته‌اند و از آن سود می‌برند. علاوه بر رشد و توسعه جوامع، پیشرفت علم و فناوری نیز ضرورت پرداختن و توجه دقیق و علمی به کارهای عمرانی و تغییر شیوه‌های گذشته را آشکار می‌سازد. امروزه یکی از دلایلی که یک منطقه، شهر یا کشور را مدرن قلمداد می‌کنند علاوه بر وجود تکنولوژی‌های پیشرفته، وجود سازه و ساختمان‌هایی است که از طراحی و معماری منحصر به فردی برخوردار هستند که جلوه‌ای خاص را به فضای اجتماع می‌دهند. هر چه اجتماعی به لحاظ مدرنیته در جایگاه بالایی قرار داشته باشد سازه‌هایی را به نمایش می‌گذارند که بیانگر اوج تکنولوژی و طراحی پیشرفته است. مهندسی عمران یکی از رشته‌های پر اهمیت و جذاب در مجمـوعه رشته‌های مهندسی است که از گذشته تاکنون علاقه‌مندان زیادی را به خود جذب کرده‌است. مهندسی عمران (Civil Engineering) برگرفته شده از کلمه Civilization به معنای تمدن است، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت مهندسی عمران یعنی تمدن و تقریبا بیش از سایر رشته‌های مهندسی به جامعه نزدیک‌تر است. با توجه به کمیت و کیفیت درس هایی که در این رشته ارائه می گردد، داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینه های ریاضی و فیزیک برخوردار باشد. همچنین توان جسمی ، قدرت تجزیه و تحلیل ، قدرت تجسم و دقت کافی در بسیاری از مسایل را داشته باشد.
محیط حرفه ای
فارغ التحصیلان این رشته می توانند در وزارتخانه ها (نظیر وزارتخانه های راه و ترابری مسکن و شهرسازی و نیرو) و شرکت های دولتی و شرکت های خصوصی و مهندسان مشاور به کارهای طراحی ، محاسبه و اجرا بپردازند. محیط کار مهندسان عمران با توجه به گرایش و زمینه ای که در آن مشغول فعالیتند، متفاوت است. برای نمونه بر پروژه ای نظارت داشته باشند یا کار محاسباتی انجام دهند ؛ ممکن است قراردادها را تنظیم کنند یا در مدیریت کارهای اداری مشغول شوند. یک مهندس عمران در محیط کارش با کارگران، تکنسین ها و مهندسین تاسیسات (مانند برق، گاز و فاضلاب) در ارتباط است.
زمینه های کاری
- محاسبه ، ساخت و اجرا و تا حدودی طراحی ساختمان های مختلف مسکونی، اداری و صنعتی اعم از آجری، بتنی و فولادی، نظیر ساختمان های مسکونی ویلایی، چندطبقه، آپارتمان ها و برج های بلند و همچنین کارهای ساختمانی اداره ها، مدرسه ها، بیمارستان ها ، کارخانه ها و مراکز صنعتی، ساختمان ها و مراکز ورزشی ، تالارهای اجتماعات و …
- طراحی ، محاسبه و اجرای راهها و جاده های مختلف ارتباطی داخل و خارج شهرها و روستاها اعم از : راه های شوسه، راه های آسفالته، بزرگراه ها و نیز راه آهن (شامل مسیریابی ، پیاده کردن مسیر ، زیرسازی و روسازی)
- ساخت و اجرا و در مواردی طراحی و محاسبه انواع پل های بتنی و فلزی با دهانه ها و ابعاد و شکل های متفاوت نظیر: پل های داخل شهری و روگذرها، پل های خارج شهری و جاده ها.
- اجرای سدهای مختلف خاکی و بتنی و نیز بندهای انحرافی و سایر تاسیسات وابسته نظیر تونل یا کانال انحراف آب رودخانه (جهت اجرای عملیات کارگاهی در ضمن ساخت سد)، تاسیسات آبگیری از سد و کنترل ارتفاع آب در پشت سد و …
- طراحی ، محاسبه و ساخت خطوط انتقال آب اعم از انواع کانال های تحت فشار و یا کانال های با سطح آزاد آب که به منظور انتقال آب از سدها و دریاچه ها و … برای مصارف کشاورزی، شرب و صنعتی به منطقه های مورد نیاز و نیز جهت انتقال آب از تصفیه خانه های آب به مخازن آب و از آن جا به مناطق مصرف، ساخته می شوند.
- ساخت تصفیه خانه های آب و فاضلاب شامل: ساختمان ها و تاسیسات مربوط، محوطه‌سازی و …
- طراحی ، محاسبه و ساخت شبکه های آب رسانی به منطقه های شهری و روستایی جهت تامین آب شرب مورد نیاز افراد و تاسیسات مربوط نظیر: مخازن آب، لوله کشی ، انشعابات و…
- طراحی ، محاسبه و ساخت شبکه های جمع آوری و دفع آبهای سطحی ناشی از نزولات جوی در خیابان ها و سایر منطقه های شهرها و شهرک ها و همچنین شبکه های جمع‌آوری و دفع فاضلاب های خانگی و صنعتی و انتقال آن ها به خارج از شهر و تصفیه خانه ها…
مطلوبیت های حرفه ای
وقتی کسی صحبت از سازندگی می کند اولین چیزی که به ذهن هر کس می‌رسد پل، سد، کارخانه و کارگاه است که ساخت بنای همه این‌ها بر عهده مهندسین عمران است و به همین دلیل فرصت های شغلی این رشته در همه جای دنیا بسیار زیاد است. در کشور ما نیز که فعالیت های عمرانی ۳۰ تا ۴۰ درصد کل بودجه کشور را به خود اختصاص می دهد همین طور است. در پروژه‌های عمرانی معمولا نیاز به استفاده از مبانی حساب دیفرانسیل و انتگرال (حسابان)، مثلثات و مباحث متوسط تا پیشرفته ریاضی برای اجرای تحلیل، طراحی و رفع موانع اجرایی است. به کارگیری ابزارهای نوین محاسباتی، بدون داشتن دانش پایه در زمینه اصول کار این ابزارها، نتیجه مطلوبی را در پی نخواهد داشت.
ضرورت این حرفه
کشور ما بعد از انقلاب در زمینه مهندسی عمران رشد زیادی داشته است. با توجه به روند رو به رشد ساخت و ساز بناهای شهری در ایران و احتیاج به مسکن و ساختمان به نظر می رسد بازار کار این رشته هم چنان پویا و پرتحرک باشد.
آینده ی تحصیلی
در شرایط حاضر فارغ التحصیلان این رشته می توانند در دوره های مختلف کارشناسی ارشد سازه (آنالیز و طرح سازه ها)، خاک و پی (مطالعه مسائل مربوط به رفتار خاک ها و محاسبات پی ها)، راه و ترابری (طرح راه ها و شبکه ترابری)، سازه های آبی (طراحی سازه های هیدرولیکی و مسائل آبی دیگر در ارتباط با سدها) در داخل کشور ادامه تحصیل دهند.
دروس رشته
دروس اصلی
ریاضیات عمومی، فیزیک عمومی، برنامه نویسی کامپیوتر، آمار و احتمالات مهندسی، محاسبات عددی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، مکانیک خاک، زمین شناسی مهندسی، متره و برآورد پروژه .
دروس تخصصی
تکنولوژی بتن، تحلیل سازه، بارگذاری، مهندسی پی، سازه های بتنی، سازه های فولادی، روش های اجرایی ساختمان، مکانیک سیالات، هیدرولیک، هیدرولوژی مهندسی، رسم فنی و نقشه کشی ساختمان، نقشه برداری و عملیات، مهندسی آب و فاضلاب، بناهای آبی، اصول و مبانی معماری و شهرسازی، پروژه سازه های فولادی، روش‌های خرابی ساختمان، راه سازی و پروژه، روسازی، مهندسی ترابری، راه آهن، مهندسی ترافیک.(بسیاری از درس‌های این گرایش همراه با آزمایشگاه است.)
